Osteoporose
Osteoporose of botontkalking is de snellere afbraak dan opbouw van het bot. Vanaf het 35e levensjaar gaat er jaarlijks 0,3 tot 0,5 % van onze botmassa. Wanneer de botmassa te klein wordt, is er pas sprake van osteoporose (2). Ten gevolge hiervan worden de botten brozer en is er bijgevolg een verhoogde kans op breuken (1). In deze blog gaan we verder ingaan op de symptomen, de oorzaken, de vormen en de risicofactoren. Deze blog vormt de eerste van een reeks van drie blogposts binnen het thema osteoporose.
Symptomen (1)
In een eerste, vroeg stadium zijn er weinig tot geen symptomen die aan het licht komen. Pas in een latere fase komen de echte symptomen naar voor. Het voornaamste symptoom is botbreuken die ontstaan ten gevolge van kleine ongevallen of zonder enige oorzaak. Ze komen voornamelijk voor ter hoogte van de heup, de pols of de wervelkolom. Vaak wordt osteoporose pas ontdekt na botbreuken. Verder zijn er ook nog andere symptomen die kunnen wijzen op osteoporose.
Namelijk:
Rugpijn
Verminderde lichaamslengte
Een gebogen houding
Verlies van mobiliteit.
Prevelantie in België (1)
In België is de kans op osteoporose breuken ongeveer 1 op 3 van de vrouwen na de menopauze en voor mannen boven de 50 geldt dit voor ongeveer 1 op 5.
Oorzaken (2)
Zoals aangegeven in de introductie is osteoporose het gevolg van een onevenwicht tussen de botaanmaak en -afbraak. Bij vrouwen is de voornaamste oorzaak de afname van de hormoonproductie in de eierstokken. Oestrogenen vallen geleidelijk weg en hierdoor wordt de botafbraak veel groter dan de opbouw. Het helpt indien de botmassa goed hoog wordt gehouden voor de menopauze of bij mannen voor het 50e levensjaar. Op die manier wordt er een buffer gegenereerd waardoor de fractuur zone (het kritieke punt van het bot) beter beschermt is tegen de osteoporose. Hoe we dit doen komt aan bod in de volgende blogposts.
Vormen (1)
Postmenopauzaal: hormonaal gebonden botontkalking bij de vrouw na de menopauze
Osteoporose bij de man: ouderdomsgebonden botontkalking bij mannen ouder dan 50 jaar. Vooral boven de 70 jaar.
Corticoïd geïnduceerd: Botontkalking bij personen die gedurende langere tijd behandeld worden met glucocorticoïden (cortisone-achtige geneesmiddelen bv. Medrol).
Risicofactoren
Menopauze
Vanaf de leeftijd van 65 jaar neemt het risico sterk toe
Hypogonadisme (te lage waarden van geslachtshormoon) bij de man
Te weinig calcium in de voeding
Tekort aan vitamine D
Te weinig lichaamsbeweging
Te veel alcohol
Roken
Gebruik van geneesmiddelen (bv. glucocortoïden)
Bepaalde aandoeningen (bv. diabetes, reuma …)
Genetica
Zelfcontrole (1)
Scoor je minder dan 12 is de kans op osteoporose zeer klein. Voldoende lichaamsbeweging en kalkinname via voeding helpen bij het laag houden van de kans.
Scoor je meer dan 12 is de kans verhoogd op osteoporose en neem je best contact op met de huisarts zodat je dit kan bespreken.
Jelle Nuyts - 11/09/2024
Bronvermelding
Osteoporose. (22 december 2022). UZ Leuven. https://www.uzleuven.be/nl/osteoporose
Universitaire huisartsen groepspraktijk. (z.d.). UGP folder osteoporose: Patiëntinfo. KU Leuven. https://www.kuleuven.be/ugp/patientinfo/folders/osteoporose